Президент 2024 йилги давлат бюджетига вазирликлар харажатларини 9,98 трлн сўмга оширишни назарда тутувчи ўзгартиришлар киритишни тасдиқлади. Ташқи қарз бўйича чегара 5 дан 7,3 млрд долларгача ошди. Қўшимча қарзлар ипотека бозорини ривожлантириш ва мудофаа қобилиятини мустаҳкамлаш учун ишлатилади.
Ўзбекистоннинг давлат ва хусусий қарзни ўз ичига олувчи ташқи қарзи 9 ой якунларига кўра 60,2 млрд долларга етди. Йил бошидан буён бу кўрсаткич 7,2 млрд долларга кўпайди.
2025 йилда давлат номидан ва унинг кафолати остида ташқи қарзларни жалб қилиш бўйича йиллик имзоланадиган янги битимларнинг чекланган ҳажми 5,5 млрд доллар бўлиши кутилмоқда. Бюджет тўғрисидаги қонун лойиҳасига кўра, маблағнинг 3 млрд доллари давлат бюджетини қўллаб-қувватлаш учун ишлатилади.
Ўзбекистонда халқаро молия институтларининг кредитлари ҳисобига товарлар айланмаси ва импорти учун берилган солиқ имтиёзларининг бир қисми бекор қилинади. Гап банклар орқали ажратиладиган қарз маблағлари ҳақида бормоқда.
Иқтисодиёт ва молия вазирлиги 2022 йил учун давлат қарзи бўйича шарҳида мамлакат йил давомида қайси ташкилотлардан қанча ташқи қарз олгани ва қайси соҳаларга йўналтиргани бўйича маълумот берди. Йил давомида Ўзбекистон номидан умумий қиймати 4,49 млрд долларлик 23 та ташқи қарз битими имзоланган.
Ўзбекистоннинг давлат қарзи қолдиғи 2023 йил 1 январь ҳолатига 29,2 млрд долларни ёки ялпи ички маҳсулотга нисбатан 36,4 фоизни ташкил этди. Қарз 2022 йилда 2,9 млрд долларга ошган бўлса-да, ЯИМ 11,1 млрд долларга ўсгани туфайли давлат қарзининг ЯИМга нисбати пасайган.
2022 йилда консолидациялашган бюджет тақчиллигининг 47 фоизи халқаро молия институтларининг қарзлари ва еврооблигациялар чиқариш ҳисобидан, 18 фоизи давлат ғазна облигациялари чиқариш ҳисобидан қопланди. Консолидациялашган бюджет тақчиллиги 35 трлн 229 млрд сўмга етди.
Ўзбекистон қарзининг ЯИМга нисбати 60 фоиз этиб белгиланмоқда. Молия вазири ўринбосари Одилжон Исаков бу кўрсаткич мақсад эмас, балки энг юқори чегара эканлигини маълум қилди. Ҳозирда нисбат 37 фоиз — 25,9 млрд долларга етган. Ташқи қарз эса ниманинг ҳисобидан тўланиши ҳақида маълумот берилди.
Ўзбекистон ташқи қарзи 2013 йилдан буён илк бор камайди. МБ буни жаҳондаги геосиёсий вазият таъсирида давлат ва хусусий сектор томонидан янги қарз жалб қилиш секинлашгани ва асосий қарз бўйича тўловларнинг амалга оширилиши ташқи қарз қолдиғида акс этгани билан изоҳлади.
Хитойнинг Тошкентдаги элчиси Цзян Янь Хитой кредитлари мамлакатларни «қарз тузоғига» тушишига сабаб бўлаётгани ҳақидаги хабарларни асоссиз деб атади. «Ғарб банклари ёки халқаро молия муассасалари қарз берса — пишлоқ, Хитой қарз ёки кредит берса — тузоқ. Одамлар баъзида фарқига бормайдилар», — деди у.
Тошкентда мозаикаларни сақлаб қолиш учун махсус материал билан қопланаётганини айтган пойтахт ҳокимлиги, хорижда даволанаётган Абдулазиз Камилов, қизини айиқ қафасига ташлаган аёлнинг иши судга оширилгани, Бош прокуратура ишда вафот этган ходими учун тўлайдиган 951 млн сўм нафақа пули, иқтисодиётга давлат қарзи юки ўсгани, Туркия президентининг Тошкентга ташрифи ва бошқалар — «Газета.uz» нинг 29 мартдаги энг муҳим хабарлари дайжестида.
Ўзбекистоннинг ташқи қарзи ҳажми 2021 йилда 16% га ошиб, 40 млрд долларга яқинлашди. Бу ЯИМнинг 57 фоизини ташкил этади. Хусусан, 2021 йилда давлат ташқи қарзи 11% га ошиб, 23,7 млрд долларга етган. Хусусий ташқи қарз 2021 йилнинг бошига нисбатан 24 фоизга ўсиб, 15,8 млрд долларни ташкил этган.
Шавкат Мирзиёев Ўзбекистон ташқи қарзни қонун нуқтаи назаридан олаётгани, қолаверса, шунинг ҳисобига ҳам ойлик, ҳам метро бўлаётганини таъкидлади. «Шунча тиббиёт ходимлари ёки муаллимларнинг ойликлари ошмас эди. Ўтираверар эдик олдингига ўхшаб қарсак чалиб, баландпарвоз гап гапириб», — деди президент.
Ўзбекистоннинг умумий ташқи қарзи йил бошига нисбатан 11 фоиз ёки 3,7 млрд долларга ўсиб, 1 октябрь ҳолатига кўра, 37,6 млрд долларни ташкил қилди. Бунда давлат қарзи 22,9 млрд доллар, давлат томонидан кафолатланмаган ташқи қарз эса 14,7 млрд долларга тенг бўлди.
Молия вазирлиги ҳисоботига кўра, 1 октябрь ҳолатига давлат қарзи 25,3 млрд долларни (ЯИМга нисбатан 38,4 фоиз) ташкил этди. Июль-сентябрь ойларида давлат қарзи қолдиғида кузатилган ўсиш «давлат бюджети тақчиллигининг молиялаштирилиши», «инвестицион лойиҳаларнинг амалга оширилиши» ҳамда 356,4 млн доллар миқдоридаги давлат қарзининг сўндирилиши билан изоҳланмоқда.
2022 йил якунига умумий давлат қарзи 33,5 млрд доллар ёки ЯИМга нисбатан 45,2 фоизни ташкил этиши прогноз қилинмоқда. Шундан, давлат ташқи қарзи 30,4 млрд долларни ёки ЯИМга нисбатан 41 фоизни ташкил этади. 2022 йилда кутилаётган бюджет тақчиллигининг 66 фоизи ташқи манбалар ҳисобидан қопланиши мўлжалланмоқда.
2020 йилда Ўзбекистон ташқи қарзи 21,1 млрд долларни ташкил этди. Сенат мажлисида молия вазири Тимур Ишметов ташқи қарз нималарга сарфлангани ҳақида маълумот берди.
Январь-март ойларида Ўзбекистон давлат қарзи миқдори $23,2 миллиардни ташкил этиб, йил бошига нисбатан $133,7 миллионга камайган.
Молия вазирлигининг маълум қилишича, Ўзбекистон давлат ташқи қарзи 2,8 млрд долларга ёки йил бошига нисбатан 18 фоизга ошиб, 1 октябрь ҳолатига 18,5 млрд долларга ёки ЯИМга нисбатан 32,8 фоизга етган. Давлат ички қарзи эса дастлабки ҳисоб-китобларга кўра 23,6 трлн сўмни (2,3 млрд доллар) ёки ЯИМга нисбатан 4 фоизни ташкил этди.
2020 йил бошидан бери Ўзбекистон ташқи қарзининг умумий ҳажми 12,7 фоизга, яъни 3,1 млрд долларга ошган ва 1 июль ҳолатига кўра 27,6 млрд долларни ташкил қилмоқда. Хусусий сектор томонидан жалб қилинган 2,1 млрд долларлик қарзнинг асосий қисми, яъни 1,8 млрд доллар банклар томонидан олинган.
Қўшимча имкониятлардан фойдаланиш учун сайтда рўйхатдан ўтинг